Коронавирус турында нәрсә белергә кирәк?

Килеп туган хәлне исәпкә алып,хәбәрчебезнең яңа инфекция турында ме­дицина хезмәткәрләре белән сөйләшүен тәкъдим итәбез.

Нәрсә ул коронавирус һәм аның белән зарарлану ничек бара?

Бу респираторлы вирус. Ул башлыча һава-тамчылары юлы белән, авыру кешенең сулыш юл­ларыннан бүленеп чыккан һаваны сулау нәтиҗәсендә, мәсәлән, йөткергәндә һәм төчкергәндә. шулай ук селәгәй һәм борын бүлендекләре тамчыларыннан күчә. Ул шулай ук көнкүреш-контакт юлы белән дә, авыру кеше кагылган әйберләргә, мәсәлән, ишек тот­калары, телефон, смартфон то­тынганда, таралырга мөмкин. Бу очракта зарарлану пычрак куллар белән авызга, борынга яки күзләргә кагылганда барлыкка килә.

Коронавирусның симптом­нары нинди?

Алар кискен респираторлы ви­рус инфекциясендәге (ОРВИ) кебек: температура күтәрелүе, төчкерү. ютәл, сулыш алуның авырлашуы.

Әлеге авыруны кисәтү чара­лары нинди?

Үзеңне саклау өчен эшли алганнарның иң мөһиме - шәхси ги­гиена кагыйдәләрен үтәү, җәмәгать урыннарында һәм кеше күп җыела торган урыннарда булуны чикләү. Кулларны чиста тотыгыз, аларны сабынлапеш юыгыз яки дезинфек­ция чарасы кулланыгыз. Юылмаган куллар белән авызга, борынга яки күзләргә кагылмаска тырышыгыз (гадәттә андый кагылуларны үзебез дә сизмәстән сәгатенә15 әр тапкыр ясыйбыз). Эш урыннарында үзегез кагыл­ган өслекләрне һәм җиһазларны (компьютер клавиатурасы, гому­ми кулланылыштагы оргтехника панельләре, смартфон экраны, пульт, ишек тоткасы һәм тоткычлар) даими рәвештә чистартып торыгыз. Үзегез белән бер тапкыр кулланыла торган салфеткалар йөртегез һәм йөткергәндә яки төчкергәндә авызны һәм борынны каплагыз. Кешеләр куллары белән кагыл­ган уртак төргәкләр яки савыт-саба­дан азык (чикләвек, чипсы, печенье һ.б.) алып ашамагыз. Балаларга микробларның ничек таралуын һәм кул, бит гигиенасының ни өчен мөһим булуын аңлатыгыз. Биналарны ешрак җилләтегез. Коронавирус барлыкка китерүгә охшаш симптомнар булганда, өйдә калыгыз һәм табиб чакырыгыз.

Инфекцион авырулар бул­ганда маскалар ярдәм итәме?

Бер тапкыр кулланыла торган медицина маскасы һава-тамчы юлы белән күчә торган вируслы инфекция эләгү хәвефен киметә. ОРВИ белән авыручыларга маска кию мәҗбүри, масканы көненә берничә тапкыр алыштыру зарур.

Коронавирус инфекция­се симптомнары нинди вакыт дәвамында барлыкка килә?

Алар инфекцияле кеше белән бәйләнешкә кергәннән соң 14 көн дәвамында барлыкка килергә мөмкин.

Бу авырудан соң нинди өзлегүләр булуы ихтимал?

Яңа инфекция кискен респи­раторлы вирус инфекцияләренә карый һәм аннан өзлегүләр дә баш­ка ОРВИ дагы кебек - пневмония, бронхит, синусит һ.б.

Аңа каршы вакцинация бу­лырга мөмкинме?

Әлеге вакытта яңа коронавирус белән зарарлануны кисәтү өчен вакцина эшләнмәгән, Русия һәм чит илләр галимнәре аны булдыру өстендә эшли.

-Коронавирускаанализларны кайда тапшырырга мөмкин?

Аңа үзаллы анализлар тап­шыру каралмаган. Имин булмаган эпидемиологик хәлдәге илләрдән (Кытай, Корея, Иран) кайтучылар, авыру теркәлгән илләрдән кайткан, ОРВИ билгеләре булган кешеләр, әлеге инфекция белән авыручылар белән бәйләнештә булган кешеләр тикшерелә. Анализ өчен пробаны медицина хезмәткәре ала. Кал­ган барлык очракларда анализ алынмый. Шәхси медицина оеш­малары яңа инфекцияне ачыклауга тикшерүләр үткәрми.

Миңа карантин кирәклеген һәм аның дәвамлыгын ничек аңларга?

Үз-үзеңне изоляцияләү режи­мын, хәтта ниндидер симптомнар булмаса да, бары тик эпидемиоло­гик яктан имин булмаган илләрдән (Кытай, Көньяк Корея, Иран, Италия, Испания, Германия, Франция) граж­даннарга яки авыручылар белән бәйләнештә булган кешеләргә генә үтәү мөһим. Ул ике атна дәвам итә.

Карантин вакытында үзеңне ничек тотарга?

Яшәү урыныңнан китмәскә, укырга яки эшкә йөрмәскә. Әгәр, маска кию, шәхси савыт-саба тоту, кулларны ешрак юу һәм тире анти- септикларынан файдалану, би­ наны даими җилләтү кебек төп гигиена таләпләрен үтәсәң, гаилә әгъзаларының зарарлану ихтималы кими. ОРВИ, ОРЗ симптомнары барлыкка килгәндә, телефон аша өйгә табиб яки “ашыгыч ярдәм” чакырырга кирәк. Поликлиникага бару тыела.

Диагностика ничекһәмкүпме вакыт бара?

Диагноз кую өчен бер тапкыр тест үткәрү җитми. ОРВИ симптом­нары булганда тикшерү кимендә өч тапкыр үткәрелә.

Фаразлар буенча зарарлан­ган кешеләрне нәрсә нигезендә хастаханәгә салалар.

Хастаханәгә салу Русия Феде­рациясе баш санитария табибының “Яңа коронавирус инфекциясен (2019-nCoV) кертү һәм тарату хәвефен киметү буенча өстәмә чаралар турында” гы (2020 ел, 2 март) Карарына ярашлы үткәрелә.

Авыручы белән бергә кем хастаханәгә салынырга тиеш?

Бу хактагы карарны тикшерүче табиб хәлне авырлыгына һәм авы­ручы кеше белән бәйләнешнең ни дәрәҗәдә якын булуына карап кабул итә.

Пациентлар белән бәйләнештә булганнан соң ни өчен медицина хезмәткәрләре медицина оешмасыннан чыгып китә?

Эш вакытында персонал инди­видуаль сакланучаралары(маска­лар, респираторлар, перчаткалар, медицина шапкалары) куллана. һәр смена ахырында медперсо­нал экипировканы утильләштерү өчен тапшыра һәм тулы санитария эшкәртүе үтә (юыну һәм дезинфек­ция чаралары белән душ).

Изоляциядәге авыру кеше янына туганнары килә аламы?

Юк, килә алмый. Бу чаралар авыруның таралуын булдырмау өчен кертелгән. Әмма, стацио­нарда дәваланучылар барысы да туганнары белән мобиль телефон аша аралаша ала.

Туганнары авыруга азык- төлек һәм шәхси әйберләрен китерә аламы?

Китерә ала, тик билгеле чикләүләр бар, аларны дәваханәнең белешмәләр бүлегендә ачыклый аласыз.

Стационардан чыккач нинди чаралар куллану зарур?

Шул ук вируслы инфекцияне кисәтү чараларын, сәламәт кешеләр кебек үк үтәү мөһим: кешеләр күп җыелган урыннарда булмас­ка, кулларны юарга, биналарны җилләтергә һ.б.

Әгәр мин имин булмаган эпидемиологикилдән самолетбелән кайтсам һәм минем температу- рам күтәрелсә, нәрсә эшләргә?

Әгәр Сездә ОРВИ билгеләре (бизгәк, ютәл һ.б.)бар икән, кичекмәстән, өйгә табиб яки “ашы­гыч ярдәм”чакырыгыз!

"Больничный лист"ны ничек эшләргә?

Медицина оешмаларында эшкә яраксызлык кәгазьләрен яңа коро­навирус инфекциясе очраклары теркәлгән урыннардан кайткан кешеләргә алар кайтканнан соң 14 календарь көн дәвамында үзләре килмичә дә рәсмиләштерергә мөмкин(Русия Федерациясе баш санитария табибының 2020 елның мартындагы 5 санлы карары).

Әгәр кеше имин булмаган илдән кайткан, үзен яхшы хис итә һәм изоляция режимын үтәми икән?

Русия Федерациясе Хөкүмәтенең 2020 елның 31 гыйн­варындагы 66 нчы карары белән коронавирус инфекциясе (2019- nCoV) янәшәдәгеләр өчен хәвеф тудыручы авырулар исемлегенә кертелгән. Законны бозган өчен җаваплылык, шул исәптән, җинаять җаваплылыгы каралган - 5 елга кадәр срокка иректән мәхрүм итүгә кадәр. Режимны үтәү видеокүзәтү ярдәмендә тикшерелә.

Резеда ӘХМӘТНУРОВА әзерләде.